Máy Phát Điện Đồng Bộ 3 Pha: Khái Niệm, Cấu Tạo, Nguyên Lý

Máy phát điện đồng bộ 3 pha được sử dụng rộng rãi trong hệ thống điện công nghiệp nhờ khả năng cung cấp dòng điện xoay chiều ổn định, đáp ứng tốt các tải có công suất lớn. Với cấu tạo đặc trưng và nguyên lý hoạt động đồng bộ giữa rotor và từ trường quay, thiết bị này đảm bảo hiệu suất cao, độ tin cậy lớn và khả năng làm việc liên tục. Trong bài viết này, Nhật Trường Minh sẽ cung cấp thông tin chi tiết về cấu tạo, nguyên lý, ứng dụng của máy phát điện đồng bộ 3 pha. Đầu tiên, chúng ta sẽ bắt đầu với phần giới thiệu tổng quan.

Máy phát điện đồng bộ 3 pha là gì?

Máy phát điện đồng bộ hay cũng chính là máy phát điện xoay chiều là thiết bị biến đổi cơ năng từ động cơ một chiều thành công suất điện xoay chiều ở một điện áp và tần số cụ thể. Động cơ đồng bộ luôn chạy với tốc độ không đổi gọi là tốc độ đồng bộ.

Loại máy phát điện công nghiệp này được sử dụng rộng rãi trong thủy điện, nhiệt điện, sản xuất điện hạt nhân và máy phát điện Diesel.

Cấu tạo máy phát điện đồng bộ 3 pha

Trong máy phát đồng bộ không có tư dư để sinh ra hiện tượng tự kích thích. Nguồn cung cấp dòng điện một chiều bên ngoài được cấp cho rotor và nó tạo ra trường trong rotor. Khi chúng ta quay rotor bằng cơ học, trường của nó liên kết với các cuộn dây của stator và tạo ra điện áp trong stator. Cấu tạo dòng máy phát điện xoay chiều này có hai bộ phận chính:

Stator

Stator là phần tĩnh của máy phát điện, nó cung cấp vỏ bọc cho cấu tạo bên trong của máy. Nó được cấu tạo bởi các tấm nhôm nhiều lớp, có các khe ở ngoại vi bên trong được sử dụng để giữ các cuộn dây.

Stato máy phát điện đồng bộ 3 pha

Rotor

Rotor của máy phát điện là một nam châm điện, nó được nối với nguồn điện một chiều bên ngoài. Nguồn bên ngoài tạo ra một điện áp trong rotor, trường của rotor tạo ra một điện áp trong stator.

Có 2 loại máy phát điện đồng bộ chính:

Rotor cực nổi

• Loại này không có nhiều cực được sản xuất trên bánh xe giống như cách sắp xếp
• Các cột này được làm từ thép và được dát mỏng
• Các cuộn dây của rôto được quấn trên các cực này và ở các góc.
• Đường kính của rotor cực nổi cao hơn và trục của nó ngắn hơn.
• Rotor cực nổi có 4 hoặc không có cực lớn

Rotor cực ẩn

Là một cực được sản xuất với bề mặt của rotor, chúng không nằm ngoài bề mặt như cực nổi. Loại rotor này được sử dụng khi cần có 4 cực trở lên ở stator.

Nguyên lý làm việc của máy phát điện đồng bộ 3 pha

Nguyên lý máy phát điện đồng bộ 3 pha hoạt động dựa trên định luật Faraday về cảm ứng điện từ. Cảm ứng điện từ chính là suất điện động gây ra trong cuộn dây phần ứng nếu nó quay trong từ trường đều. EMF cũng sẽ được tạo ra nếu trường quay và vật dẫn trở nên đứng yên. Do đó, chuyển động tương đối giữa vật dẫn và trường tạo ra EMF trong vật dẫn. Dạng sóng của điện áp cảm ứng luôn là một đường cong hình sin.

Xem Thêm: Hòa Đồng Bộ Máy Phát Điện Là Gì? Hướng Dẫn Hòa Đồng Bộ 2 Máy Phát Điện

Các đặc tuyến làm việc của máy phát điện đồng bộ 3 pha

Đặc tính bên ngoài của loại máy phát điện công nghiệp này thường đề cập đến đường cong của sự thay đổi điện áp đầu nối máy phát khi dòng tải thay đổi trong điều kiện điện thế bên trong không đổi. Thử nghiệm chủ yếu là để kiểm tra trở kháng bên trong của máy phát điện. Nó là một chỉ tiêu quan trọng của máy phát điện đồng bộ có tải. Tuy nhiên, cuộn dây kích từ nhanh và bộ điều tiết bằng thyristor chủ yếu được sử dụng trong máy phát điện đồng bộ và điện kháng đồng bộ trục tung chủ yếu là giá trị thoáng qua, nhỏ hơn nhiều so với giá trị trạng thái ổn định.

Ngoài ra, do tác dụng điều hòa của hệ thống kích từ, các đặc tính bên ngoài có thể được chế tạo nhân tạo, có thể dương hoặc âm. Đặc tính bên ngoài tích cực là điện áp đầu cuối giảm khi tăng dòng tải, và tiêu cực là điện áp đầu cuối tăng khi tăng dòng tải. Hệ thống kích thích chung có thể được điều chỉnh trong phạm vi cộng hoặc trừ 15%.

Do máy phát điện đồng bộ 3 pha thường sử dụng kích từ một chiều nên khi máy đơn hoạt động độc lập, điện áp của máy phát có thể được điều chỉnh thuận tiện bằng cách điều chỉnh dòng điện kích từ. Nếu nó được kết hợp vào lưới điện, điện áp không thể thay đổi vì nó được xác định bởi lưới điện. Kết quả của việc điều chỉnh dòng điện kích từ lúc này là điều chỉnh hệ số công suất và công suất phản kháng của động cơ.

Đặc tính không tải của máy phát điện đồng bộ và đặc tính vận hành có tải chủ yếu là những đặc tính chính.  Những đặc điểm này là cơ sở quan trọng để người dùng lựa chọn máy phát điện.

Tham khảo thêm: So sánh máy phát điện 1 chiều và xoay chiều? Loại nào tốt hơn?

Ứng dụng của máy phát điện đồng bộ ba pha

Máy phát điện đồng bộ ba pha có nhiều ưu điểm trong việc phát điện, truyền tải và phân phối. Các máy phát điện đồng bộ lớn sử dụng trong hệ thống hạt nhân, nhiệt điện và thủy điện để tạo ra điện áp.

Máy phát điện đồng bộ có định mức công suất 100 MVA sử dụng trong trạm phát điện. Máy biến áp định mức công suất 500 MVA sử dụng trong các trạm siêu nhiệt điện. Máy phát điện đồng bộ là nguồn điện chính. Đối với việc phát điện nặng, stator của máy phát đồng bộ thiết kế cho xếp hạng điện áp từ 6,6 kV đến 33 kV.

Máy phát điện đồng bộ 3 pha là thiết bị then chốt trong việc duy trì nguồn điện ổn định và hiệu quả cho các hệ thống điện hiện đại. Hiểu rõ về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và ứng dụng sẽ giúp người dùng khai thác tối đa hiệu suất thiết bị, đồng thời nâng cao độ bền và độ tin cậy trong vận hành. Nếu bạn cần thêm thông tin kỹ thuật hoặc tư vấn chọn thiết bị phù hợp, hãy liên hệ ngay với Nhật Trường Minh theo hotline 0965 108 899.